Lập kế hoạch tài chính cá nhân là một quá trình quan trọng để đảm bảo sự ổn định và thành công trong việc quản lý tài chính cá nhân của bạn. Từ việc xác định mục tiêu tài chính cho đến thiết lập ngân sách hàng tháng, việc có một kế hoạch chi tiết từ A – Z sẽ giúp bạn kiểm soát được tài chính cá nhân của mình.
1. Kế hoạch tài chính cá nhân là gì?
Kế hoạch tài chính cá nhân còn được gọi là ngân sách cá nhân hoặc kế hoạch chi tiêu. Đây là biểu mẫu so sánh và theo dõi thu nhập và chi phí của bạn trong một khoảng thời gian xác định (thường là 1 tháng).
Khi nghe đến từ “ngân sách”, nhiều người thường nghĩ rằng có ngân sách phải kết hợp với việc hạn chế chi tiêu. Nhưng sự thật là, lập ngân sách hiệu quả không có nghĩa là bạn phải hạn chế chi tiêu hoặc chi tiêu tằn tiện.
Kế hoạch tài chính cá nhân cho bạn biết số tiền bạn mong muốn kiếm được, sau đó chia số tiền đó cho các chi phí cần thiết của bạn. Chẳng hạn như tiền thuê nhà, nhưng cũng có các chi phí tùy chọn khác như giải trí, du lịch,…
Thay vì nghĩ về ngân sách của bạn như một kế hoạch chi tiết để bạn giảm bớt căng thẳng và tiết kiệm tiền, hãy nghĩ về nó như một công cụ để đạt được các mục tiêu tài chính cá nhân của bạn.
2. Tại sao nên lập kế hoạch tài chính cá nhân?
Mọi người đều cần có một kế hoạch tài chính cá nhân để quản lý tiền một cách hiệu quả. Việc lập bảng kế hoạch tài chính cá nhân chi tiết đóng vai trò quan trọng và bất kỳ ai cũng cần học cách lập kế hoạch tài chính cho bản thân.
- Một kế hoạch tài chính cá nhân chi tiết sẽ giúp bạn quản lý tiền hiệu quả. Bạn sẽ biết tiền của bạn được tiêu vào đâu. Lập kế hoạch tài chính cá nhân không nhất thiết phải hiệu quả, nhưng nó chắc chắn có thể giúp bạn theo dõi dòng tiền của mình.
- Lập kế hoạch tài chính sẽ giúp bạn nhìn ra những kẽ hở trong việc sử dụng tiền và chi tiêu không hợp lý. Bạn sẽ dễ dàng nhận thấy tại sao mình luôn thiếu tiền. Từ đó điều chỉnh kế hoạch chi tiêu, cắt giảm những khoản không hợp lý.
- Kế hoạch tài chính cá nhân giúp bạn quản lý chi tiêu dễ dàng và phân bổ nguồn tiền hợp lý. Tiền sẽ được cân bằng một cách hiệu quả. Một kế hoạch tài chính là cần thiết nếu bạn muốn bắt đầu tiết kiệm hoặc đầu tư tiền.
3. 6 bước lập kế hoạch tài chính cá nhân
Đối với những ai đang phải vật lộn với việc bắt đầu từ con số không, nợ nần chồng chất, thiếu kinh nghiệm quản lý chi tiêu… thì việc lập một kế hoạch tài chính không hề dễ dàng.
Để dễ hình dung, các bước cơ bản sau đây sẽ làm nền tảng cho việc lập bảng kế hoạch tài chính cá nhân của mọi người.
Bước 1: Đánh giá tình hình tài chính hiện tại của bạn
Trước tiên, bạn cần đánh giá tình hình thu nhập của mình, các nguồn thu nhập bên ngoài,… trong một khoảng thời gian, thường là một tháng. Việc xác định tổng doanh thu định kỳ sẽ giúp bạn quản lý chi tiêu và phân bổ nguồn vốn hiệu quả.
Bước 2: Xác định số tiền cần chi
Mỗi người sẽ có những khoản chi tiêu khác nhau trong tổng thu nhập. Vì vậy, bạn cần xác định những nhu cầu cần thiết và không cần thiết… Phân loại cụ thể từng nhóm tiền để lập một kế hoạch tài chính chi tiết. Bạn có thể chia chi tiêu của mình thành 3 phần chính:
- Chi phí cố định hàng tháng – Nhóm 1: Nhà ở, ăn uống, gas, điện nước, tiền điện thoại cơ quan, tiền cho con cái hoặc bố mẹ…
- Tiền tiết kiệm và đầu tư – Nhóm 2: Mọi người cần có đủ tiền tiết kiệm để sống sau 3 tháng thất nghiệp. Tiết kiệm có thể được sử dụng để trả nợ, bởi vì nợ tích lũy lãi, cần được hoàn trả để đạt được tự do tài chính. Đầu tư tiền của bạn để cải thiện kỹ năng, tăng thu nhập hoặc chọn một con đường đầu tư để tạo thu nhập thụ động.
- Chi tiêu tự do – Nhóm 3: Đây là nhu cầu tất yếu của cuộc sống hiện đại. Mọi người đều có người thân và bạn bè, và tất cả họ đều cần giải trí. Đây là khoản chi cuối cùng bạn nên cân nhắc trước khi chia tiền thành 2 khoản cố định và tiết kiệm/đầu tư.
Bước 3: Tính và phân bổ các khoản chi
Căn cứ vào thu nhập hiện có để phân bổ tiền cho các khoản chi. Hãy xem xét rằng cần phải tạo một kế hoạch quản lý chi phí chi tiết. Tiết kiệm đầu tư nên ở mức 15-20% tổng thu nhập. Với chi tiêu tự do, bạn có thể ở mức 20-30% tùy thuộc vào các mối quan hệ, thói quen sinh hoạt và nhu cầu giải trí của mỗi người.
Bước 4: Tính chênh lệch giữa chi phí và dự chi.
Sau khi phân chia tiền vào các nhóm, bạn cần tính toán lại khoản dự chi và thực tế. Xác định số tiền chênh lệch để cân đối tiền cho từng nhóm, từng khoản chi. Lúc này, bạn cần cân nhắc những thứ không thực sự cần thiết, vì việc cắt giảm chi phí sẽ không giúp bạn đạt được mục tiêu quản lý tài chính của mình.
Đặc biệt, cần tiết chế chi tiêu tùy ý để đạt được các mục tiêu tài chính quan trọng. Với mức chi phí cần thiết, có thể lựa chọn các giải pháp thay thế để đảm bảo mức sống và tiết kiệm tiền hiệu quả. Đối với những mặt hàng không thực sự cần thiết thuộc Nhóm 1, bạn có thể cắt giảm 5% để cân đối lại chi tiêu của mình.
Bước 5: Tiết kiệm và đầu tư
Nên duy trì mức tiết kiệm tối ưu là 20%. Tuy nhiên, những người có thu nhập cao hơn có thể tăng số tiền chi cho nhóm 2 lên 30% để tiết kiệm tích lũy và đầu tư sinh lời. Đây là khoản dự phòng cần thiết để đạt được mục tiêu tài chính của mình trong tương lai, dự phòng rủi ro như thất nghiệp, dịch bệnh hay lạm phát. Tiền không chỉ ở trong ngân hàng mà còn phải được đầu tư. Tỷ lệ thích hợp để đầu tư sinh lời là khoảng 5-10% số tiền dự trữ.
Bước 6: Tuân thủ các nguyên tắc và linh hoạt thay đổi phù hợp
Bạn có thể lập bảng kế hoạch chi tiêu cá nhân chi tiết với các đầu mục cần chi tiêu, tiết kiệm, đầu tư sinh lời… Tuy nhiên, cần phải tuân thủ nguyên tắc, không nên vội vàng, đốt cháy giai đoạn để sớm đạt mục tiêu. Hãy học cách kiểm soát chi tiêu của mình, loại bỏ các nhu cầu không cần thiết. Không để bị cám dỗ mua hàng, thẻ tín dụng… phá vỡ kế hoạch quản lý tài chính cá nhân của bạn.
4. Cách sử dụng kế hoạch tài chính cá nhân hiệu quả
Khi bạn đã sắp xếp tài chính cá nhân của mình, bạn nên tiếp tục theo dõi các khoản chi tiêu của mình trong từng danh mục, lý tưởng nhất là vào một ngày nhất định trong tháng.
Bạn cũng có thể theo dõi tất cả chi phí và thu nhập của mình bằng bảng tính ngân sách hoặc ứng dụng ngân sách. Theo dõi các khoản chi tiêu trong tháng có thể giúp bạn tránh chi tiêu quá mức. Nó cũng giúp bạn phát hiện ra các khoản chi tiêu không cần thiết hoặc các vấn đề trong cách chi tiêu.
Hãy dành vài phút mỗi ngày để theo dõi các khoản chi tiêu của bạn thay vì chờ đợi một bản sao kê vào cuối tháng. Khi sử dụng bảng kế hoạch tài chính, hãy theo dõi số tiền bạn đã chi tiêu. Khi bạn đạt đến giới hạn chi tiêu cho một khoản, bạn phải ngừng chi tiêu cho khoản đó trong tháng hoặc chuyển tiền từ khoản khác để trang trải các chi phí bổ sung.
Mục tiêu của việc sử dụng bảng chi tiêu cá nhân là giữ cho chi phí của bạn bằng hoặc thấp hơn thu nhập hàng tháng của bạn. Phần còn lại được tiết kiệm hoặc đầu tư vào các danh mục đầu tư có lợi nhuận khác.
Trên đây là những thông tin liên quan đến cách lập bảng kế hoạch tài chính cá nhân. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã tích lũy được những kiến thức và kinh nghiệm cần thiết để quản lý chi tiêu của mình một cách hiệu quả.
